Wydanie 19(2), 2020

Artykuły przeglądowe

Aktualne możliwości użytkowania różnych gatunków zwierząt do celów terapeutycznych w Polsce

Joanna Kapustka, Monika Budzyńska

  Czytaj artykuł

Abstrakt. W terapii z udziałem zwierząt może być użytkowanych wiele gatunków udomowionych (np. pies, kot, koń), jak i bardziej egzotycznych (np. delfin) lub drobnych ssaków (np. kawia domowa), a jej celem jest poprawa fizycznego oraz psychicznego funkcjonowania, zarówno dzieci, jak i osób dorosłych. Celem niniejszej pracy jest charakterystyka rodzajów terapii z udziałem zwierząt opartych na użytkowaniu różnych gatunków, takich jak: pies domowy, kot domowy, koń domowy, osioł domowy, alpaka oraz delfin butlonosy. W niniejszym artykule również podano informacje dotyczące możliwości użytkowania innych gatunków lub grup zwierząt takich jak drobne ssaki (“pocket pets”), ptaki, ryby oraz zwierzęta gospodarskie. Kontakt ze zwierzętami wspiera rozwój osobowości, edukacji i rehabilitacji oraz polepsza jakość życia. Zwierzę jest również doskonałym motywatorem do podejmowania nowych aktywności. Właściwe wyselekcjonowany i wyszkolony pies, koń czy alpaka są doskonałym wsparciem w pracy terapeuty, a także sprzyjają kształtowaniu się pozytywnych relacji człowiek-zwierzę.

Ocena jaj po względem ich przydatności do wylęgu

Barbara Biesiada-Drzazga

  Czytaj artykuł

Abstrakt. Wyniki lęgów zależą od wartości biologicznej jaj oraz od czynników mających wpływ na rozwój zarodka w okresie inkubacji, a także od warunków w jakich znajdowały się jaja od momentu zniesienia do momentu umieszczenia ich w aparacie wylęgowym. Liczne badania krajowe i zagraniczne wskazują, że o przydatności jaj do wylęgu i ich wartości biologicznej decydują czynniki genetyczne (głównie pochodzenie ptaków) i szeroko pojęte czynniki. Jaja wylęgowe podlegają przede wszystkim ocenie cech zewnętrznych. Najważniejszymi cechami jaj na podstawie których kwalifikuje się je do inkubacji są: masa, kształt, budowa i stan skorupy jaj. Masa jaja w znacznym stopniu zależy od czynników genetycznych Ocena masy jaja wylęgowego jest istotna z tego powodu, że masa pisklęcia jest dodatnio skorelowana z masą jaja wylęgowego. W wielu badaniach udowodniono, iż najlepsze rezultaty wylęgowości uzyskuje się z jaj o średniej masie. Istotne znaczenie dla jaj wylęgowych ma ich kształt, określany za pomocą indeksu. Prawidłowy kształt jaja warunkuje bowiem właściwy rozwój zarodków i piskląt w okresie inkubacji. Wylęgowość jaj w dużym stopniu zależy nie tylko od masy i kształtu jaj, ale również od cech jakościowych jaj, w tym składu morfologicznego. Prace badawcze jednoznacznie potwierdzają wpływ genotypu ptaków na cechy fizykochemiczne jaj w tym na masę jaja, żółtka i skorupy. Niezmiernie ważną rolę w jajach przeznaczonych do reprodukcji odgrywa skorupa. Cechy jakości skorup są determinowane tak genotypem, jak i czynnikami nie genetycznymi, do których należy zaliczyć wiek nioski i żywienie, a w szczególności ilość, formę oraz dostępność. Każda zmiana proporcji składników morfologicznych jaja (skorupa, białko, żółtko) może obniżać i zakłócać wskaźniki lęgów. Ważnym zagadnieniem wpływającym na prawidłowy proces klucia i jakość piskląt jest etap przechowywania jaj.

Wartość odżywcza ziaren pszenicy, pszenżyta, jęczmienia i owsa

Wioletta Biel, Katarzyna Kazimierska, Ulyana Bashutska

  Czytaj artykuł

Abstrakt. Zboża są głównym źródłem węglowodanów w diecie człowieka, zapewniając główne źródło energii i znacząco przyczyniając się do spożycia białka. Zboża stanowią większą część produkcji roślinnej. Jakość ziaren zbóż zależy od składu chemicznego. Nagi owies ma najwyższą zawartość białka. Analiza tłuszczu surowego w ziarnie wykazała, że najwyższe wartości stwierdzono w owsie nagim, a najniższe - dla pszenżyta. Wyniki badań przedstawione w literaturze wykazały różnice w profilu aminokwasów ziarna pszenicy, pszenżyta, jęczmienia i owsa. Zawartość i skład błonnika pokarmowego są czynnikami decydującymi o jakości zbóż i produktów zbożowych. Zawartość różnych frakcji błonnika jest różnorodna w poszczególnych gatunkach zbóż. Ziarno zbóż jest źródłem wielu związków mineralnych, określanych, jako popiół surowy. Spożywanie pełnoziarnistych produktów zbożowych wiąże się z korzyściami zdrowotnymi oraz z wysokiej jakości dietą o dużej zawartości składników odżywczych.

Oryginalne prace twórcze

Charakterystyka gospodarstw ekologicznych zajmujących się produkcją jaj konsumpcyjnych na terenie województwa mazowieckiego

Elżbieta Bombik, Anna Korzeniewska, Gabriel Maliszewski

  Czytaj artykuł

Abstrakt. Wzrost zamożności społeczeństw, rosnąca świadomość konsumentów, chęć nabywania żywności bezpiecznej i wysokiej jakości przyczynia się do rosnącego zainteresowania żywnością pochodzącą z produkcji ekologicznej. W rezultacie część gospodarstw poddaje się procesowi certyfikacji swojej produkcji. Celem pracy jest analiza danych dotyczących charakterystyki gospodarstw ekologicznych położonych na terenie województwa mazowieckiego, zajmujących się produkcją jaj konsumpcyjnych oraz dokonanych w nich zmian. W tym celu przeprowadzono badania ankietowe wśród właścicieli gospodarstw ekologicznych położonych na terenie województwa mazowieckiego i wybrano 9 gospodarstw do charakterystyki. Pierwszy kwestionariusz dotyczył ogólnej charakterystyki respondenta, czynności wykonanych przed podjęciem produkcji ekologicznej prowadzących do uzyskania certyfikatu oraz sposobu sprzedaży i promocji produktów ekologicznych. Drugi kwestionariusz zawierał 10 pytań i skupiał się wyłącznie na produkcji drobiu. Charakteryzowane gospodarstwa najczęściej prowadzone były przez mężczyzn o średniej wieku powyżej 40 lat, którzy posiadają średnie wykształcenie. Każde z badanych gospodarstw prowadzi ekologiczną mieszaną produkcję, łączącą produkcję jaj z produkcją roślinną, mleczną czy mięsną. W badanych gospodarstwach oprócz drobiu najczęściej utrzymywane jest bydło ale występuje też trzoda chlewna, kozy czy króliki. Najpopularniejszą rasą drobiu była Zielononóżka Kuropatwiana. W większości przypadków wśród ankietowanych podjęcie produkcji drobiarskiej spowodowane było popularnością produktu wśród klientów oraz łatwością adaptacji budynków i wybiegów. Respondenci sprzedawali swoje produkty ekologiczne bezpośrednio w gospodarstwie, gdzie można było również nabyć jaja, mięso, warzywa czy mleko. Promocja opiera się przede wszystkim na bezpośrednim kontakcie z klientem i rekomendacjach. Ogłoszenia w Internecie zyskiwały na popularności.

Wyniki użytkowania rozpłodowego knurów inseminacyjnych wybranych ras w sezonach cyklu rozrodczego dzika europejskiego (Sus scrofa L.)

Krzysztof Tereszkiewicz, Kazimierz Pokrywka

  Czytaj artykuł

Abstrakt. Celem badań było określenie zmian parametrów nasienia knurów inseminacyjnych wybranych ras w odniesieniu do sezonowych zmian cech ejakulatów występujących u dzika europejskiego (Sus scrofa L.). Materiał do badań stanowiło 88000 ejakulatów pozyskanych od knurów ras: Polish Large White, Polish Landrace, Duroc, Hampshire, Pietrain, Duroc x Pietrain, Pietrain x Duroc. Wyniki badań upoważniają do stwierdzenia, że u knurów użytkowanych inseminacyjnie nadal występują sezonowe zmiany jakości produkowanych ejakulatów o przebiegu zbliżonym do samców dzika. Stwierdzone zmiany dotyczą przede wszystkim objętości ejakulatów, ogólnej liczby i koncentracji plemników. Wykazane różnice przekładają się na liczbę dawek nasienia. Sezonowe różnice jakości produkowanych ejakulatów są utrwalone i pomimo prowadzonej pracy hodowlanej, selekcji i ograniczania wpływu czynników środowiskowych w ostatnich latach nie uległy zmniejszeniu.

Inbred i utrata przodków w populacji polskiego owczarka podhalańskiego w zależności od płci i rodzaju hodowli

Edyta Sweklej, Roman Niedziółka

  Czytaj artykuł

Abstrakt. Celem badań była analiza struktury populacji i trendu chowu wsobnego z uwzględnieniem płci, rodzaju hodowli. Najwięcej bo 40 hodowli zarejestrowanych było w województwie małopolskim – region Podhala, co stanowiło 33,06%. Inbred w rasie wyniósł dla 4-pokoleniowej populacji wyniósł 6,52% dla psów i 6,79% dla suk. Największe zinbredowanie stwierdzono w grupie nCH i PL zarówno u psów i suk. Wyższy istotnie inbred stwierdzono w latach 2005–2014, który wyniósł 6,94% dla psów i 8,22% dla suk w porównaniu do okresu 1994–2004 odpowiedni; 5,87% i 4,88%. Stwierdzono narastającą w badanych latach utratę przodków AVK, co może skutkować wzrostem inbredu. Szczególnie dotyczyło to suk w grupie nCH, PL, Z, natomiast w grupie psów z hodowli zagranicznych istotnie wzrastał AVK. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że nie występuje jeszcze zagrożenie depresji inbredowej, jednak można zauważyć zawężenie puli genowej u rasy owczarek podhalański.

Wieloojcostwo u norki amerykańskiej: zastosowanie samców różnych odmian barwnych pozwala ocenić efektywność krycia

Beata Seremak, Lidia Felska-Błaszczyk, Marta Dworecka-Borczyk

  Czytaj artykuł

Abstrakt. Badanie miało na celu opracowanie optymalnego systemu kojarzenia norek ( emph{Neovison vison}) poprzez zbadanie skuteczności wielokrotnego ojcostwa, które zostało osiągnięte poprzez skojarzenie samicy z dwoma samcami o kontrastująco różnych kolorach w pewnym okresie w tej samej rui. Testowano hipotezę, że zarodki powstałe podczas pierwszego krycia przeżyły i rozwinęły się pomimo kolejnych kryć. Doświadczenie prowadzono w dwóch kolejnych sezonach rozrodczych na fermie norek. Do badań wykorzystano czyste linie genetyczne odmian barwnych. W celu znalezienia najbardziej efektywnego systemu kojarzenia, policzyliśmy potomstwo pochodzące od każdego z samców. Kojarzenie z dwoma samcami o różnych umaszczeniach w dwóch oddzielonych w czasie terminach skutkowało w postaci miotów składających się z dwóch wyraźnie odróżniających się grup norcząt. Sugeruje to, że blastocysty powstałe z pierwszego krycia przeżywają do porodu, a ponadto rozwijają się normalnie. Pomimo wcześniejszego krycia z udziałem innego samca, w miocie liczniejsze były młode pochodzące z kolejnego krycia.

Tolerancja bakterii środowiskowych na metale ciężkie

Xymena Stachurska, Bartosz Środa, Kamila Dubrowska, Joanna Jabłońska, Marta Roszak, Jolanta Karakulska

  Czytaj artykuł

Abstrakt. Celem niniejszej pracy była izolacja mikroorganizmów o potencjale bioremediacyjnym z gleby zanieczyszczonej związkami metali ciężkich oraz analiza tolerancji tych mikroorganizmów na różne stężenia metali ciężkich. W sumie wyizolowano 7 szczepów bakteryjnych. Wrażliwość mikroorganizmów na metale ciężkie okazała się zależna od rodzaju użytego podłoża. Zastosowanie płynnych pożywek podczas 8-godzinnego i 24-godzinnego testu toksyczności spowodowało obniżoną tolerancję izolatów na stężenia zastosowanych czynników selektywnych w stosunku do hodowli na podłożach stałych. Ponadto zaobserwowano wzrost gęstości optycznej w kulturach bakteryjnych przy najwyższych stężeniach niektórych metali ciężkich.
This Volume

Acta Sci. Pol. Zootechnica 19(2) 2020